درد سیاتیک؛ دلیل ها و درمان آن - عکس پارسی

مشکل سیاتیک از پایین ستون فقرات شروع می گردد و می تواند گهگاه باشد، اما یک چیز معمولا قطعی است؛ وقتی درد عصب سیاتیک چهره زشتش را نشان می دهد، احساس ناراحتی و عذابی ایجاد می نماید که فورا می تواند تمام روزتان را خراب کند. عصب سیاتیک، طولانی ترین عصب مجزای بدن است و همین کافیست تا آزاردهنده بودن این درد را توجیه کند. خوشبختانه راهکار هایی برای درمان کمر درد وجود دارد که درد عصب سیاتیک را تسکین داده و سلامت ستون فقرات را بهبود می دهد.

چرا عصب سیاتیک دردناک می گردد؟

وقتی عصب های بخصوصی که در پایین ستون فقرات در کنار عصب سیاتیک که طولانی ترین عصب در بدن است تحت فشار قرار می گیرند، درد شدیدی ایجاد می گردد که می تواند تمام قد پا را تحت تاثیر قرار دهد. درد عصب سیاتیک معمولا تکرار شونده است و ابتدا در یکی از پا ها احساس می گردد و بیشتر افراد آن را دردی غیر قابل تحمل می دانند. چیزی که مسئله را بدتر می نماید این است که خیلی از افراد نمی داند این درد کِی شروع می گردد یا چه می توانند بکنند تا کمر دردشان دوباره تکرار نگردد. در ضمن تشخیص سیاتیک از آرتروز اغلب کار سختی است.

خیلی از افراد برای حل مسئله سراغ دارو های مسکن و یا حتی عمل جراحی می روند، اما مطالعات نشان داده اند درمان های کمتر تهاجمی تر مانند کایروپرکتیک اصلاح ستون فقرات می تواند در تسکین درد عصب سیاتیک موثر باشد. گزارش های نشان می دهند تقریبا 60 درصد از بیمارانی که از سایر روش های درمانی سیاتیک نتیجه ای نگرفته اند می توانند با اصلاح دستی ستون فقرات مانند کایروپرکتیک درمان شوند.

در ضمن خوب است بدانید که طب سوزنی، یوگا و ماساژ نیز شیوه های درمانی موثری هستند که ثابت شده مانند شل کننده های طبیعی عضلات عمل نموده و درد طاقت فرسای سیاتیک را تسکین می دهند.

امیتاز بسیار قابل توجه این روش های درمانی این است که هیچ عارضه جانبی ندارند، به آناتومی عصب آسیب نمی زنند و مزایای دیگری نیز دارند مانند کاهش استرس، بهبود طیف حرکتی، محافظت در برابر آسیب و حتی تقویت سیستم ایمنی.

درمان های طبیعی برای درد عصب سیاتیک

رویکرد های خاص درمانی برای سیاتیک همواره بستگی به علت آسیب آناتومی عصب دارند، بنابراین مراجعه به پزشک متخصص ضروریست. برخی از پزشکان دارو هایی مانند دارو های ضد التهابی، شل کننده های عضلات و یا استروئید ها را برای تسکین درد شدید سیاتیک تجویز می کنند، اما شواهد محکمی وجود دارد که نشان می دهد فیزیک درمانی، کایروپرکتیک و کشش، می توانند به مقدار چشمگیری عارضه را در بیمار بهبود بدهند.

کایروپرکتیک اصلاح ستون فقرات

پارگی یا هرنی دیسک انواع گوناگونی دارد که برخی از آن ها نسبت به بقیه، درد شدیدتری در عصب ایجاد می کنند. جابجا شدن دیسک، درد کمتری دارند، زیرا لایه بیرونی دیسک هنوز سالم و بی نقص است، اما بیرون زدگی یا جدا شدن دیسک بسیار دردناک است. این نوع عارضه ها موجب آسیب به لایه بیرونی دیسک می شوند که باعث می گردد بافت، تخریب شده و از جایی که باید باشد کنده گردد. وقتی مشکل پیشرفت می نماید، بافت ستون فقرات می تواند به طور کل با دیسک قطع ارتباط کند و بافت دیسک وارد کانال نخاعی گردد.

برای پزشک مهم است که بداند بیمار دچار چه نوع آسیب ستون فقرات است تا بتواند درمان مناسب را تجویز نماید. سیاتیک با معاینه فیزیکی به وسیله کایروپرکتور تشخیص داده می گردد یا پزشک اولیه تان ممکن است تصمیم بگیرد عکسبرداری با اشعه X یا سایر تست ها مانند MRI انجام گردد تا آسیب ستون فقرات آنالیز گردد. بعد از تشخیص، کایروپرکتور می تواند برای اصلاح و تطبیق دیسک های ستون فقرات و جلوگیری از وارد شدن دیسک به کانال نخاعی و با هدف گرفتن منبع دردتان، کار خود را شروع کند.

یوگا و کشش

برخی از حرکات از جهاتی می توانند درد سیاتیک را بدتر کنند، اما در برخی موارد، حرکت درست می تواند به تسکین درد یاری کند. برخی از افراد متوجه می شوند نشستن برای مدتی طولانی و سپس ناگهانی حرکت کردن می تواند شروع کننده دردشان باشد. نوع ِ حرکت هایی که می توانند درد را بدتر کنند شامل قوز کردن یا فشرده کردن ستون فقرات می شوند مانند بالا گذاشتن پاها، به داخل کشیدن زانو ها یا چمباتمه زدن. از سویی دیگر، کشیدن ستون فقرات با حرکات کششی و یوگا می تواند به شرایط درست بدنی یاری نموده و التهاب و گرفتگی و درد را کاهش بدهد.

یک نمونه از یک حرکت کششی مهم حرکت کبوتر در یوگاست که عضلات پیریفورمیس را هدف می گیرد و از این رو به پیشگیری از التهاب و فشار در عصب سیاتیک یاری می نماید.

طب سوزنی و ماساژ درمانی

احتمالا با طب سوزنی تا حدودی آشنا هستید، و دست کم می دانید که با سوزن های بسیار ریزی انجام می گردد، اما طب سوزنی دقیقا چیست؟ طب سوزنی نوعی طب سنتی چینی است که با باز کردن جریان طبیعی انرژی بدن بر اساس دست یافتن به شرایط بهتری در سلامت انجام می گردد. در طب سوزنی از سوزن های بسیار ریز و در واقع بدون دردی استفاده می گردد که مطالعات گوناگونی ثابت نموده اند در تسکین درد های مزمن از از هر نوع از جمله سیاتیک موثر است.

ماساژ و رولفینگ نیز دو شیوه غیرتهاجمی درمان همه جانبه هستند که عضلات، بافت ها و کانال های انرژی داخل بدن را باز می کنند، جریان خون را بهبود می دهند و با درد مبارزه می کنند. ماساژ درمانی می تواند کمر درد را تسکین بدهد، عضلات را ریلکس کند و حتی سبب ترشح اندورفین گردد که هورمون حال خوب است و مانند مسکن عمل می نماید.

مدت طولانی ننشینید و حرکت کنید

مدت طولانی یکجا نشستن مثلا پشت میز کار یا مقابل تلویزیون می تواند مشکل کمر درد و بیرون زدگی دیسک را بدتر کند. خیلی از برنامه های درمانی سیاتیک، توصیه به تحرک بیشتر همراه با تمریناتی برای شل کردن عضلات می کنند.

سعی کنید کم کم شروع کنید، چند دقیقه بنشینید، چند دقیقه دراز بکشید و چند دقیقه پیاده روی کنید. هر روز سعی کنید تعداد قدم های تان را افزایش دهید و انگیزه هایی پیدا کنید که پیاده روی تان خوشایندتر و بیشتر گردد. وقتی که در خانه هستید هم شرایط درست بدنی را رعایت کنید تا ستون فقرات تان در حالت کشیده باشد.

از پد حرارتی بهره ببرید

خیلی از بیماران سیاتیک با استفاده از پد های حرارتی که قیمت چندانی هم ندارند می توانند درد خود را تسکین بدهند. پد حرارتی را روی حرارت کم یا میانه تنظیم نموده و هر روز حدود 15 تا 20 دقیقه آن را روی پایین کمرتان قرار دهید. می توانید چند بار در روز این کار را انجام دهید (مثلا هر دو تا سه ساعت).

روش مشابه دیگری که موثر است، وان گرم می باشد، زیرا حرارت و گرما می تواند عضلات سفت شده را شل نموده و به جریان خون یاری کند. برترین راه به کار بردن گرما برای ناحیه دردناک این است که پد حرارتی چند بار مصرف که باید آن را با آب داغ پُر کنید تهیه کنید.

جالب است بدانید گرما و حرارت می تواند درد را در عده ای از افراد تسکین بدهد، اما در عده ای دیگر عکس این مطلب است. برخی از افراد متوجه می شوند با به کار بردن آیس پک روی کمر، هر روز به مدت 10 تا 15 دقیقه و هر دو یا سه ساعت یکبار، دردشان تسکین می یابد. برای درد هایی که با راهکار های طبیعی برطرف نمی شوند، پزشکان مصرف دارو های مسکن بدون نسخه را پیشنهاد می کنند، مانند ادویل یا ایبوپروفن.

التهاب را کاهش دهید

تخمین زده شده 5 تا 10 درصد از تمام بیماران دچار کمر درد، سیاتیک دارند، اما یک سری ریسک فاکتور ها می توانند احتمال ابتلا به درد عصب سیاتیک را افزایش بدهند که شامل افزایش سن، قد بلند بودن، استرس زیاد، چاقی یا اضافه وزن، زیاد نشستن، سیگار کشیدن و زیاد در معرض ارتعاشات وسایل نقلیه بودن (مثلا راننده کامیون بودن به عنوان حرفه همیشگی).

خیلی از این ریسک فاکتور های می توانند التهاب ایجاد کنند که باعث می گردد التیام آسیب سخت تر و درد شدیدتر گردد. برای تسکین التهاب و بهتر شدن درد سیاتیک، رژیم غذایی باکیفیت و درمانگر در پیش بگیرید، سیگار نکشید، ورزش کنید و خوب بخوابید.

علائم سیاتیک

تخمین زده شده که یک تا دو درصد از تمام افراد بزرگسال در مرحله ای از زندگی خود دچار هرنی دیسک می شوند که منجر به درد عصب سیاتیک خواهد شد. سیاتیک در مردان شایع تر است و معمولا در سنین بالاتر از سی سال بروز می نماید. درد عصب سیاتیک می تواند هم ورزشکاران را تحت تاثیر قرار بدهد و هم افرادی که بسیار فعالیت دارند یا آن هایی که بیشتر یکجا می نشینند.

شایع ترین علائم سیاتیک:

• درد شدید تیر کشنده درد پا ها و پایین کمر. این درد می تواند در پایین کمر شروع شده و به سمت باسن و ران کشیده می گردد
• کرختی و سوزن سوزن شدن در پا ها
• مشکل در حرکت یا ورزش
• احساس گرفتگی و عدم توانایی در خم کردن پا
• درد هنگام دراز کشیدن
• التهاب و ضربان در اطراف ران ها یا پایین کمر هنگام نشستن یا ایستادن به مدت طولانی

درد عصب سیاتیک چقدر طول می کشد؟ این درد به طور نرمال حدود 6 هفته طول می کشد. این درد می تواند خود به خود برطرف گردد و دوباره برگردد، درست همان زمانی که فکر می کنید همه چیز تحت کنترل است و شرایط خوبی دارید! درد عصب سیاتیک اغلب آنقدر شدید و قابل توجه است که بیشتر افراد به جای اینکه صبر کنند تا درد ادامه دار گردد، فورا به پزشک مراجعه می کنند و راهکار می خواهند.

در برخی از افراد، بدون اینکه احتیاج به اقدام خاصی باشد، به مرور زمان، بدن از التهاب قسمت بافت آسیب دیده که عصب های ستون فقرات را تحریک می نماید رها می گردد. اما اگر درد بیش از شش هفته طول کشید، به احتمال زیاد بدون درمان برطرف نخواهد شد.

این احتمال هم وجود دارد که عصب های سیاتیک بدون اینکه دردی ایجاد کنند تحت فشار قرار بگیرند. البته سیاتیک بدون درد، نادر است، اما به هر حال این احتمال وجود دارد که ریشه عصب های سیاتیک تحت فشار آسیب ببینند، بدون اینکه متوجه شوید و بدانید. مثلا مطالعه ای دریافته 50 نفر از 100 نفری که تحت معاینه و آنالیز قرار گرفتند، جایجایی دیسک ستون فقرات داشتند، اما در 20 مورد آنها، هیچ درد قابل توجهی وجود نداشت، حتی با وجود اینکه دیسک، وارد بافت اطراف ستون فقرات شده بود.

از طرفی دیگر در برخی از بیماران، درد سیاتیک ممکن است علی رغم امتحان کردن شیوه های درمانی گوناگون مدت ها بماند. در واقع افرادی که دچار سیاتیک حاد هستند (کوتاه مدت) این شانس را دارند که زود بهبود پیدا کنند، اما حدود 20 تا 30 درصد از بیماران، بعد از یک یا دو سال، دچار مسائل مداوم می شوند. در برخی موارد، احساس بی حسی مدام در ران ها و باسن می تواند نشاندهنده مسئله ای جدی تر مانند آسیب عصبی باشد که ممکن است دائمی گردد؛ بنابراین همواره بهتر است برای دردی که مدت طولانی به جای مانده به پزشک متخصص مراجعه کنید.

علت های سیاتیک

بزرگ ترین علت ایجاد درد عصب سیاتیک، هرنی دیسک ستون فقرات و التهاب است. در بیشتر افراد، درد عصب سیاتیک به علت هرنی دیسک در کمر ایجاد می گردد، یعنی یک دیسک در ستون فقرات، ترک یا پارگی ایجاد می نماید. یک دیسک بیرون زده، وارد کانال نخاعی می گردد و پیغام های عصبی را که به وسیله عصب ها به پا ها ارسال می شوند را تغییر می دهد. اگر یک دیسک در ستون فقرات، از ناحیه خاصی بیرون بزند می تواند به عصب سیاتیک فشار وارد کند که یکی از کانال های اصلی ارتباطی میان ستون فقرات و پاهاست.

عصب سیاتیک، شاخه های کوچک تر عصب ها را که در سراسر کانال نخاعی وجود دارند به هم مرتبط می نماید، از لگن تا پا ها و داخل زانو ها و کف پاها. هرنی دیسک به وسیله فشاری که به ستون فقرات وارد می نماید علائمش را نشان می دهد.

البته هر کسی که هرنی دیسک دارد دچار سیاتیک نمی گردد. افرادی که در معرض آسیب های زیادی هستند، بیشتر ممکن است دچار مسائل ستون فقرات از هر نوعی شوند که علائم دردناکی در نواحی گوناگون بدن ایجاد می کنند.

دیسک های ستون فقرات بین مهره ها قرار گرفته اند و ضربه گیر طبیعی بدن محسوب می شوند. این دیسک باید انعطاف پذیر باشند تا ارتعاشات و فشار هایی را که از حرکات، شرایط ها و موقعیت های گوناگون بدن به ستون فقرات وارد می گردد جذب کنند. وقتی دیسک ها، انعطاف پذیری خود را از دست می دهند و سفت می شوند، احتمال اینکه بافت دیسک بیرون بزند و نواحی پایین ستون فقرات (پایین کمر) را تحریک کند خیلی بیشتر می گردد.

در بیشتر افراد بزرگسال، هرنی دیسک نتیجه سال های عمر و وارد کردن فشار به بدن در اثر عواملی مانند ورزش، شرایط نادرست بدنی، التهاب زیاد و گاهی آسیب است. با افزایش سن، به طور طبیعی دیسک ها انعطاف پذیری خود را از دست می دهند، چون مایعات در دیسک کاهش می یابد و احتمال ترک و پارگی بیشتر می گردد.

تا سال های پیش تصور می شد فشار وارد بر عصب های ستون فقرات، تنها علت سیاتیک است، اما حالا دانشمندان می دانند که التهاب، این عارضه را تشدید می نماید و حتی در برخی موارد می تواند علت اصلی باشد. مطالعات دریافته اند که درد عصب سیاتیک می تواند در حالتی که عصب تحت فشار مستقیم نیست هم روی بدهد که احتمالا نتیجه ترشح فاکتور های پیش التهابی است. این حالت نیز همان درد شدید را ایجاد می نماید، زیرا سبب تحریک مکرر و مزمن ریشه ملتهب عصب می گردد.

به طور کلی افرادی که با تغذیه ضعیف، کمبود خواب و استرس های زیاد به خوبی از خود مراقبت نمی کنند، دیسک ستون فقرات شان با سرعت بیشتری سالخورده می گردد، و افرادی که هرنی دیسک دارند، التهاب فقط مشکل را تشدید می نماید و معمولا درد نیز بیشتر است.

چرا وقتی دراز می کشید درد سیاتیک تان بدتر می گردد؟

یکی از شکایت های رایج از سیاتیک که دردی تند و تیز در پاست، این است که درد آن در برخی از شرایط های بدن بدتر می گردد مثلا وقتی که دراز می کشید تا بخوابید. گاهی سیاتیک ممکن است مانع خوابیدن تان گردد یا آنقدر شدید گردد که نیمه شب از خواب بیدارتان کند.

پا درد وقتی که به پشت دراز می کشید

وقتی به پشت دراز می کشید، نسبت به زمانی که می نشینید یا تکیه می دهید، انحنای طبیعی ستون فقرات به سمت داخل، بیشتر تحت فشار قرار می گیرد. نگه داشتن ستون فقرات در این شرایط، مقدار مسیر هایی را که ریشه عصب از ستون فقرات خارج می گردد، کاهش داده و تنگ می نماید. اگر فتق دیسک یا خار استخوانی وجود داشته باشد، این شرایط می تواند مستقیما ریشه عصب را فشرده نموده و منجر به درد سیاتیک پا گردد.

شما می توانید وقتی دراز می کشید پاهای تان را کمی بالاتر قرار دهید تا درد سیاتیک تان تسکین پیدا کند. این شرایط باعث می گردد فشار وارد بر پایین ستون فقرات تان کاسته شده و مسیر های عصب باز شوند. مثلا می توانید یک بالش زیر زانوهای تان قرار دهید تا انحنای طبیعی کمرتان حفظ گردد و راحت بخوابید.

پا درد وقتی که به پهلو دراز می کشید

به پهلو دراز کشیدن هم به چند علت می تواند پا دردتان را تشدید کند:

وارد کردن فشار مستقیم بر ریشه عصب به علت دراز کشیدن روی پایی که تحت تاثیر درد سیاتیک است.

دراز کشیدن در شرایطی که باسن زیاد به یک سمت کج شده می تواند سبب قوس ستون فقرات شده، به ریشه عصب فشار وارد نموده و سبب پا درد گردد. مثلا دراز کشیدن روی پایی که مشکل سیاتیک ندارد می تواند باعث گردد باسنی که تحت تاثیر سیاتیک است خیلی به سمت بالا بچرخد و ریشه عصب تحت فشار قرار گرفته و دچار پا درد شوید.

اگر می خواهید به پهلو دراز بکشید معمولا توصیه می گردد که روی پایی که مشکل سیاتیک دارد دراز بکشید. اما این توصیه برای همه مفید نیست و شاید متوجه شوید عکس این شرایط برای تان راحت تر است. برای پیشگیری از پا درد هنگام دراز کشیدن به پهلو، می توانید یک بالش بین پاهای تان قرار دهید تا باسن تان همتراز با ستون فقرات تان بماند، نه اینکه به پهلو خم گردد.

اگر هنگام دراز کشیدن دچار پا درد می شوید چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید

اگر پا دردتان باعث می گردد نتوانید بخوابید یا شب ها از خواب بیدارتان می نماید، به پزشک مراجعه کنید. غیر از سیاتیک، علت های دیگری هم می توانند باعث شوند وقتی دراز می کشید پا درد بگیرید از جمله بیماری عروق محیطی و گرفتگی های عضلانی. تشخیص درست می تواند یاری کند درمان مناسب را در پیش بگیرید.

وقتی به پزشک مراجعه می کنید، احساس پا دردتان را دقیقا شرح بدهید مثلا دردی تند و داغ، کرخت کننده یا ضربان دار و هر نوع احساس دیگری که دارید. در ضمن به پزشک تان بگویید چه شرایطی در دراز کشیدن باعث می گردد دردتان بدتر یا بهتر گردد. این اطلاعات به پزشک تان یاری می نماید راهکار های درمانی مناسب تری به شما توصیه کند.

منابع: spine-health ،draxe

پ