گرایش به فراوری گوشت مرغ به دلیل محدودیت در فراوری علوفه دامی - عکس پارسی

به گزارش گروه مالی خبرنگاران، با اشاره به اینکه سالانه بیش از 2.7 میلیون تن گوشت مرغ در ایران فراوری و مصرف می گردد و با توجه به ویژگی های مالی این محصول، شرایط منابع آب و خاک و اقبال مردم، امکان حذف گوشت مرغ و جایگزینی گوشت گوسفند فراهم نیست و با واردات بخشی از خوراک طیور سالانه 9 میلیارد متر مکعب آب مجازی به کشور وارد می گردد.

منابع علمی و منابع رسمی داده های آماری نشان می دهد که برای فراوری یک کیلوگرم گوشت گوسفند به حدود 6.3 کیلوگرم علوفه احتیاج است که برای فراوری این حجم علوفه احتیاج به صرف 8500 تا 10500 لیتر آب (متوسط 9000 لیتر) می باشد. در عین حال، برای فراوری یک کیلوگرم گوشت مرغ به حدود 1.79 تا 2 کیلو دان (متوسط 1.91 کیلو) احتیاج است و برای فراوری این مقدار دان احتیاج به مصرف 3000 تا 3750 لیتر آب (متوسط 3375 لیتر) است.

این در حالی است که میزان بارش های سالانه در کشور در حدود 225 میلی متر و مقدار آب تجدید پذیر (آب های زیر زمینی و جاری) در حدود 100 میلیارد متر مکعب تخمین زده می گردد که با مقدار آبی که در دسترس فراوری نمایندگان بخش کشاورزی قرار می گیرد، سالانه نزدیک به 75 میلیون تن محصولات زراعی، 22 میلون تن محصولات باغبانی و 17 میلیون تن محصولات دامی، طیور و آبزیان فراوری و بخشی از علوفه و دان مورد احتیاج از فراوری داخل تامین و به جامانده آن از خارج وارد می گردد.

در سال زراعی 1398-1397 نزدیک به دو میلیون و 733 هزار تن گوشت مرغ در کشور فراوری و توزیع شده است، برای فراوری این مقدار گوشت مرغ نزدیک به 5 میلیون و 220 هزار تن دان، معادل 9.22 میلیارد متر مکعب آب مصرف شده است. با امعان نظر به داده های آماری و مستندات علمی و صرف نظر از هزینه های فراوری، اگر بخواهیم گوشت گوسفند را جایگزین گوشت مرغ کنیم، برای فراوری دو میلیون و 733 هزار تن گوشت گوسفند به 17.217 میلیون تن علوفه احتیاج است و برای فراوری این میزان علوفه معادل 24.597 میلیارد متر مکعب آب احتیاج است.

به عبارت دیگر برای جایگزینی مرغ با گوشت گوسفند احتیاج به 15.37 میلیارد متر مکعب آب بیشتر است که از یک سو، تامین چنین حجم آبی میسر نیست و از سوی دیگر مراتع کشور به دلیل وقوع پدیده خشکسالی در طول چند سال گذشته توان تامین این مقدار علوفه را ندارد، علاوه بر محدودیت منابع آبی در کشور برای تامین پروتئین مورد احتیاج به وسیله فراوری گوشت گوسفند، با فرض امکان جایگزینی گوشت گوسفند به جای گوشت مرغ، باید اذعان کرد که سالانه نزدیک به یک میلیون تن تخم مرغ در کشور فراوری و مصرف می گردد که نمی توان این ماده غذائی را با دیگر منبعی جایگزین کرد.

همچنین فرایند فراوری مرغ نسبت به گوشت قرمز در دنیا نشان می دهد که طی سال های گذشته، به دلایل مختلفی نظیر پسآیند بهداشتی مصرف گوشت قرمز بر سلامت بدن، توسعه فست فود ها در دنیا و افزایش تقاضا برای مصرف گوشت سفید و فراوری گوشت مرغ از فرایند افزایشی برخوردار بوده است. در یک آنالیز نشان داده شده که طی سال های 2012 تا 2020 مقدار فراوری گوشت مرغ در دنیا از 83 به 100 میلیون تن افزایش یافته است. این سند نشانگر این است که مردم دنیا پروتئین مورد احتیاج خود را بیشتر به وسیله گوشت مرغ تامین می نمایند.

با توجه به اقلیم خشک کشور و احتیاج صنعت دامپروری به نهاده های دامی نظیر ذرت، یونجه و... که عموما برای فراوری آن ها به آب زیاد احتیاج است، مواد اولیه این صنعت از سایر کشور ها تامین و پس از پالایش و فرآوری، پروتئین حیوانی فراوری می گردد. علاوه بر این، ده ها هزار اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در پی استقرار این صنعت در کشور ایجاد شده است. نقش واردات نهاده ها برای صنعت مرغداری مانند واردات نفت خام به عنوان ماده اولیه برای فراوری محصولات مختلف صنعتی توسط بعضی کشور های پیشرفته نظیر ژاپن، چین و... است که با واردات نفت، ده ها محصول نهایی فراوری و به بازار های دنیای عرضه می نمایند. در حال حاضر، با واردات مواد اولیه فراوری محصولات پروتئینی، علاوه بر تامین احتیاج پروتئین حیوانی کشور، صادرات مازاد محصولات دام و طیور سالانه بیش از 700 میلیون دلار برای کشور درآمد ارزی دارد و از مصادیق اقتصاد بدون نفت است. در این بین، در سال های گذشته علاوه بر تامین احتیاجد داخلی، حدود 100 هزار تن مازاد فراوری گوشت مرغ و تخم مرغ نیز از کشور صادر شده است.

تا پیش از تشدید تحریم ها و به تبع آن مسائل تامین و تخصیص و انتقال ارز، نهاده های مورد احتیاج صنعت مرغداری بدون مشکل تامین و چرخه این صنعت به خوبی در گردش بود، اما با تشدید تحریم ها، تامین بعضی اقلام و همچنین ترخیص نهاده ها دچار مشکل شد که برای برطرف این مسائل، احیای مرغ لاین ایرانی در دستور کار نهاده شد و در حال حاضر بیش از 60 درصد مرغ فراوریی کشور از نژاد مرغ لاین ایرانی تامین می گردد. علاوه بر این، به منظور جایگزینی نهاده های مورد احتیاج، توسعه کشت دانه های روغنی سازگار با اقلیم با هدف بهره گیری از کنجاله و همچنین تامین روغن، استفاده از گیاهان کم آب بر نظیر خارشتر به جای یونجه، بهره گیری از سرشاخه های نیشکر برای فراوری خوراک دام، کاشت گیاهان جدید نظییر کاملینا و... در دستور کار نهاده شده است و با شدت پیگیری می گردد.

با توجه به قرارگیری کشور در منطقه خشک، تامین علوفه مورد احتیاج دام از مراتع در گذشته موجب فشار بیش از حد به این منابع طبیعی و فرسایش خاک شده است که با هدف کاهش فشار به مراتع، برنامه تعادل بخشی و خروج دام از مرتع و تعلیف آن ها با خوراک جایگزین دنبال می گردد.

لازم به ذکر است آنچه رییس جمهوری در مراسم بهره برداری از طرح های ملی وزارت جهاد کشاورزی مبنی جایگزینی مصرف آبزیان به جای سایر گروه های پروتئینی مطرح کردند به علت غنی بودن این گروه پروتئینی از مواد معدنی، ویتامین دی و اسید چرب امگا 3 بوده که در سایر گروه های پروتئینی کمتر وجود دارد، اما متاسفانه در برنامه های مختلف رسانه ملی از جمله برنامه پفراینده ویژه شبکه سه به طرق مختلف و توسط افراد فاقد صلاحیت به سخره گرفته شده و به نظر می رسد دستمایه تسویه حساب های سیاسی و جناحی شده است. این در حالی است که فراوری محصولات شیلاتی از 32 هزار تن در ابتدای انقلاب اسلامی با بهره گیری از ظرفیت های خدادادی و در سازگاری با اقلیم بیش از 40 برابر شده و به 1 میلیون 222 هزار تن رسیده و سرانه مصرف آبزیان نیز از کمتر از یک کیلوگرم به بیش از 13 کیلوگرم افزایش یافته است.