بازی چندنفره متقارن و نامتقارن چه تفاوتی با هم دارند؟ کدام بهتر است؟ ، جعبه ابزار بازی سازان (73)
به گزارش عکس پارسی، چند سالی می شود که کانال یوتیوب جعبه ابزار بازی سازان (Game Makers Toolkit) در ویدئوهایی کوتاه و آموزنده به بررسی و توصیف جنبه های مختلف بازی های ویدئویی و مفاهیم مربوط به این حوزه می پردازد. من تصمیم گرفتم محتوای این ویدئوها را با کمی تصرف و منطبق کردن آن با مدیوم نوشتار، به فارسی برگردانم. این سری مقالات برای کسانی که آرزوی بازی ساز شدن را در سر می پرورانند، یا صرفاً می خواهند بازی های ویدئویی را بهتر و عمیق تر درک کنند، بسیار مفید خواهد بود. با مجموعه مقالات جعبه ابزار بازی سازان همراه باشید.
تابستان سال 2018 من وقت زیادی را صرف بازی اورکوکد (Overcooked) کردم. اورکوکد و دنباله اش (Overcooked & Overcooked 2!) دو بازی با موضوع کار کردن در آشپزخانه رستوران هستند. در هر مرحله، سفارشی دریافت می کنید و وظیفه یتان این است که مواد اولیه سفارش را بردارید، خرد کنید، بپزید و غذای آماده شده را به مشتری تحویل دهید.
کار ساده ای به نظر می رسد، نه؟ بله، ولی به شرط این که آشپزخانه داخل کشتی دزدهای دریایی که دائماً در حال تکان خوردن است نباشد:
یا زمین لرزه در حال نصف کردنش نباشد:
یا داخل یک بالون واقع نشده باشد که وسط مرحله وسط یک رستوران سقوط می کند وشما را مجبور می کند علاوه بر سوشی سالاد هم درست کنید:
همان طور که می بینید، این بازی دیوانه وار است. اما بزرگ ترین چالش بازی، وادار کردن دو، سه یا چهار بازیکن به همکاری با یکدیگر است. برای این که بتوانید با هم تیمی هایتان به شکلی موثر بازی کنید و نتیجه بگیرید، لازم است که با آن ها هماهنگی بالا و ارتباط قوی داشته باشید. در این زمینه اورکوکد از همه بازی های کوآپ یا چندنفره (co-op) که بازی کردم پیشی گرفته است.
بازی چندنفره همیشه لذت بخش است. از بازی های بدو و بکش (Run ‘n Gun) قدیمی مثل کنترا (Contral) و متال اسلاگ (Metal Slug) گرفته تا شوترهای مدرن مثل چرخ دنده های جنگ (Gears of War) و هیلو (Halo). هر بازی ای را با دوست تان بازی کنید لذت بخش تر می شود. شکی درش نیست.
ولی بیشتر بازی های چند نفره به ندرت از شما می خواهند که با دوست تان ارتباط واقعی برقرار کنید. بیشتر مواقع، دلیل این مسئله متقارن (Symmetrical) بودن بازی است. بازی متقارن بازی ای است که در آن هر دو بازیکن به شکلی یکسان با بازی تعامل برقرار می کنند.
مثلاً رزیدنت اویل 5 (Resident Evil 5) را به عنوان مثال در نظر بگیرید. در این بازی بین دو شخصیت قابل بازی اصلی کریس و شیوا تفاوت خاصی وجود ندارد. این دو شخصیت هردو اسلحه حمل می کنند، کلک زامبی ها را می کنند و می توانند ابزار یکسان با خود حمل کنند. با توجه به شباهت دو شخصیت گاهی این حس منتقل می شود که شما دو نفر دارید مستقل از یکدیگر بازی می کنید و هر از گاهی به هم ملحق می شوید تا جان یکدیگر را احیا کنید یا فعل های co-op ساده مثل قلاب دریافت برای بالا رفتن از یک سطح مرتفع را انجام دهید.
سیستم کوآپ بازی رزیدنت اویل 5 با سیستم کوآپ رزیدنت اویل مکاشفات 2 (Resident Evil Revelations 2) تفاوت زیادی دارد. در این بازی هر بازیکن شخصیت متفاوتی را کنترل می کند.
در اپیزود اول یکی از بازیکن ها کنترل کلیر ردفیلد را به دست می گیرد. او پروتاگونیست استاندارد رزیدنت اویل است و قابلیت استفاده از تفنگ های مختلف را دارد. بازیکن دیگر باید مویرا بِرتن (Moira Burton) را کنترل کند. این شخصیت نمی تواند از اسلحه استفاده کند، ولی همیشه یک چراغ قوه همراهش دارد که با استفاده از آن می تواند دشمنان را موقتاً گیج کند. همچنین او می تواند با دیلم کار دشمنانی را که زمین افتاده اند تمام کند.
این دو شخصیت، به خاطر توانایی های متفاوت شان، باید همکاری به مراتب نزدیک تری با هم داشته باشند، چون هیچ کدام مستقل از دیگری نمی تواند زیاد دوام بیاورد. کلیر به چراغ قوه مویرا نیاز دارد و مویرا به قابلیت تیراندازی کلیر.
در این بازی دو بازیکن باید بیشتر به هم تکیه کنند و با هم هماهنگی بالا و ارتباط قوی داشته باشند، دو عنصری که در بسکمک از بازی های کوآپ دیگر غایب اند.
رزیدنت اویل مکاشفات 2 ثابت می کند که اعطای قابلیت های متفاوت به دو بازیکن باعث می شود آن ها همکاری نزدیک تری با هم داشته باشند. یک بازی دیگر به نام حرف بزن تا کسی منفجر نشه (Keep Talking and Nobody Explodes) ثابت می کند که در اختیار دادن اطلاعات متفاوت در اختیار دو بازیکن نیز تاثیری مشابه دارد.
در این بازی یک بازیکن به صفحه نگاه می کند و روی آن یک بمب ساعتی می بیند که از سیم، دکمه، صفحه کلید و اجزای عجیب دیگر پر شده است.
بازیکن دیگر یک راهنمای پرینت شده از شیوه خنثی کردن بمب را در اختیار دارد:
بنابراین بازیکن اول باید بمب را برای بازیکن دوم توصیف کند و بازیکن دوم باید دستورالعمل مربوطه برای خنثی کردن بمب را برای بازیکن اول شرح دهد. بازیکن اول باید با دقت به جزئیات گوش دهد و مو به مو اجرایشان کند تا بمب خنثی شود. تنها راه پیشرفت در این بازی ارتباط برقرار کردن با هم تیمی تان است؛ به معنای واقعی کلمه.
بازی کوآپ نامتقارن (Asymmetric) نه تنها بازیکنان را مجبور به برقراری ارتباط می کند، بلکه امکانی فراهم می کند تا بازیکنانی که سطح مهارت شان با هم متفاوت است، بتوانند کنار یکدیگر بازی کنند. نینتندو در بسکمک از بازی های مدرنش این سیستم را پیاده کرده است. مثلاً در سوپر ماریو گلکسی (Super Mario Galaxy) یک بازیکن ماریو را کنترل می کند و عملاً بازی را به حالت عادی اش بازی می کند. بازیکن دیگر می تواند در نقش یک نشانگر معلق ستاره شکل به بازی ملحق شود و ستاره ها را جمع آوری کند و دشمنان را گیج کند. بازی کردن با این نشانگر به مراتب ساده تر است و عملاً نقش مکمل دارد.
با این که دیزاین نامتقارن برای بازی کوآپ اید ه آل است، اما برای یک بازی مثل اورکوکد جواب نمی دهد. چون درجه سختی بازی با توجه به تعداد بازیکنان (4، 3، 2 یا 1) تغییر می کند.
همچنین اورکوکد بازی ای است که برای بازیکنانی با سطح مهارت مختلف طراحی شده است، برای همین لازم است که در هر مرحله به هر بازیکن نقشی که مناسبش است داده شود. مثلاً اگر یکی از بازیکنان زیاد با بازی های ویدئویی آشنایی ندارد، لازم است نقشی به او داد که در آن مجبور نباشد در برابر گلوله های آتشینی که از گوشه صفحه شلیک می شوند جاخالی دهد یا روی سطح لیز کارش را انجام دهد.
در این بازی، همه سرآشپزها مهارت یکسان دارند و اطلاعات یکسان در اختیار دارند. هر بازیکن می تواند به تنهایی هر سفارشی را آماده کند و تحویل دهد و تنها ارتباط ضروری این است که به هم تیمی تان بگویید: من همبرگر رو درست می کنم. تو پیتزا رو درست کن.
اما اگر اورکوکد را بازی کنید، خواهید دید که بدین صورت بازی را از پیش نخواهید برد. چرا؟
دلیل اول ساختار مراحل است. در اولین مرحله اورکوکد 1، یک پیشخوان دراز وسط آشپزخانه واقع شده است که راه شما را طولانی تر می کند، چون برای رسیدن به سبد پیازها، محل خرد کردن پیازها، قابلمه و کمربند نقال باید مسافت زیادی را طی کنید.
اما اگر دو بازیکن با هم همکاری کنند و یکی از آن ها پیاز را روی پیشخوان وسط رستوران بگذارد، این فرایند به مراتب سریع تر پیش می رود.
همه مراحل بازی چنین ساختاری دارند. در ادامه عناصری به بازی اضافه می شود که نیاز به همکاری را تشدید می کند، مثل گذرگاه هایی که برای یک سرآشپز زیادی تنگ هستند و مراحلی که در آن رستوران نصف شده و هر نیمه آن پشت یک کامیون در حال حرکت واقع شده است.
سرعت عمل در بازی مهم است، چون سیستم امتیازدهی بر پایه محدودیت زمانی بنا شده است. اگر پختن یک غذا بیش از حد طول بکشد، مشتری ای که آن را سفارش داده رستوران را ترک می کند و شما هم توبیخ می شوید. از طرف دیگر، اگر یک سفارش را سریع آماده کنید، انعام بالایی بابت آن دریافت خواهید کرد. امتیاز نهایی بر اساس تعداد سفارش های آماده شده در مدت زمان محدود هر مرحله تعیین می شود.
بنابراین طراحی مراحل و سیستم امتیازدهی بازی طوری هستند که بازیکنان با میل خودشان در نقش هایی متمایز و نامتقارن فرو می فرایند.
مثلاً در این رستوران:
ممکن است یکی از بازیکنان روی خرد کردن سبزی جات و آماده کردن گوشت تمرکز کند و بازیکن دیگر برگر بپزد و به رستوران تحویل شان دهد. ایجاد این دو نقش این نیاز را ایجاد می کند که دو بازیکن در ابتدای مرحله با هم ارتباط زیادی برقرار کنند. دو بازیکن باید تعیین کنند که چه کسی قرار است چه کاری انجام دهد و در کنار هم کارآمدترین راه برای آماده کردن سفارشات در مدت زمان تعیین شده را برنامه ریزی کنند.
البته احتمال زیادی داشت که اورکوکد به یکی از رایج ترین ضعف های بازی های کوآپ نامتقارن دچار شود: گیر افتادن در الگویی قابل پیش بینی. در کوآپ نامتقارن هر بازیکن نقشی متمایز دارد و باید همان نقش را اجرا کند. در بعضی بازی ها این نقش آنقدر تکرار می شود که پس از مدتی دو بازیکن دیگر نیاز چندانی به برقراری ارتباط نخواهند داشت، چون هرکدام می دانند که باید چه کار کنند. این اتفاقی است که در رزیدنت اویل مکاشفات 2 می افتد.
اما در اورکوکد چنین اتفاقی نمی افتد. چون هرچقدر که در ابتدای مرحله برای خود برنامه ریزی کنید و استراتژی بچینید، به مرور زمان شرایط آنقدر آشوبناک می شود که در انتهای مرحله آشپزخانه شبیه میدان جنگ است.
چرا وقوع چنین اتفاقی اجتناب ناپذیر است؟
چون بازی پر از عناصر گیم دیزاین هوشمندانه است که الگوهای راحت طلبانه را به هم می ریزند و بازیکنان را مجبور می کنند نقش شان را با هم تعویض کنند.
مثلاً یکی از این عناصر زمان لازم برای پخته شدن غذاهاست. سرخ شدن برگر چند ثانیه طول می کشد و با توجه به محدودیت زمانی بازی دست روی دست گذاشتن و منتظر ماندن در این چند ثانیه اصلاً عاقلانه نیست. برای همین در این مدت بازیکن به طور غیرمستقیم تشویق می شود که در آشپزخانه بشود و ببیند آیا جای دیگر کمکی از دستش برمی آید یا نه (تصمیمی که در بیشتر مواقع به جای کمک رسانی به ایجاد مزاحمت برای بازیکن های دیگر منجر می شود!)
اگر زیاد منتظر بمانید، برگرتان می سوزد و باعث می شود بازیکنان دیگر مجبور شوند وظایف خود را موقتاً رها کنند تا خرابکاری شما را راست وریس کنند.
عنصر بعدی ظرف شستن است، وظیفه ای که همه بازیکنان از آن بدشان می آید! اما به نظرم یکی از دلایل اصلی پیروزیت اورکوکد همین عنصر ظرف شستن است. چون هیچ کس حاضر نخواهد شد از اول تا آخر مرحله ظرف بشورد؛ این وظیفه ضرب آهنگ دلچسب و قابل پیش بینی وظایف دیگر را ندارد. ظرف شوری فقط در نیمه دوم مرحله اهمیت پیدا می کند و کسی هم دوست ندارد آن را انجام دهد. برای همین هرگاه ظرف های تمیز تمام شوند، در جریان آشپزخانه اختلال ایجاد می شود، غذاها می سوزند و نقش هایی که بازیکن ها در آن ها احساس راحتی می کنند، از نو تعریف می شوند.
تعیین ترین عنصر اختلالاتی است که در خود مراحل ایجاد می شود. مثلاً ایستگاه های سبزی خرد کن متحرک، قرار داده شدن مواد اولیه روی کمربند نقاله، آشپزخانه های متحرک و موش های مزاحم عناصری هستند که الگوها را می شکنند و نقشه شما را نقش بر آب می کنند. این عناصر باعث می شوند که مجبور باشید دائماً با هم تیمی تان نقشه جدید بریزید و نقش هایتان را از نو تعریف کنید.
بنابراین اورکوکد یک بازی کوآپ نامتقارن است، ولی بدون این که عدم تقارن داشته باشد! چون با استفاده از عناصر موجود در طراحی مرحله - مثل چینش عجیب آشپزخانه ها، ظرف های کثیف، آتش سوزی ّهای تصادفی و برگرهای سوخته - بازیکنان را مجبور می کند با هم همکاری کنند و در طول مرحله نقش هایشان را با هم تعویض کنند. این سیستم باعث می شود بازیکنان مبجور باشند به شکلی موثر و پویا با هم ارتباط برقرار کنند.
در بهترین مراحل اورکوکد، صحبت کردن شما با هم تیمی تان حتی برای یک ثانیه هم متوقف نمی شود. اگر از من بپرسید، این ویژگی شاخص یک بازی کوآپ بسیار پیروز است.
منبع: مارک براون - یوتیوب
منبع: دیجیکالا مگ