نیزار هایی که می سوزد تا تالاب انزلی بیشتر تصرف گردد ، کاهش عمق قابل توجه تالاب - عکس پارسی

از سفر با تور سریلانکا به یکی از زیباترین کشورهای آسیایی سفر کنید و از شهرهای زیبای کلمبو و بنتوتا دیدن کنید.

گروه دانشگاه خبرنگاران، مهدیه حسینی نسب؛ تالاب انزلی یکی از زیباترین و مهم ترین تالاب های آب شیرین کشور است این تالاب محل سکونت و تخم ریزی گونه های بسیاری از آبزیان است. گونه های بسیار زیادی از پرندگان نادر بومی و مهاجر نیز این مکان را برای سکونت یا استراحت موقت خود انتخاب می نمایند. در این تالاب بیش از 100 گونه پرنده و 50 گونه ماهی وجود دارند.

تالاب انزلی مهار نماینده سیل های ویرانگر و تعدیل نماینده آب و هوای منطقه و زیستگاه گونه های زیادی از آبزیان، پرندگان و گیاهان است.

علاوه بر تاثیرات اقلیمی، تالاب انزلی از مراکز مهم جذب گردشگر گیلان محسوب می گردد و معیشت ساکنان حاشیه تالاب به لحاظ کشاورزی، صیادی و تامین مواد اولیه صنایع دستی به حیات آن بستگی دارد. اما فاضلاب های صنعتی، خانگی، بیمارستانی، ضایعات کشتارگاهی، سموم کشاورزی، پسماند ها و نخاله ها، گیاهان مهاجمی، چون آزولا و سنبل آبی، تصرف اراضی و ساخت و ساز در حریم تالاب، آتش زدن نیزار ها با هدف تصرف، ورود رسوبات از رودخانه ها و انتقال آلودگی ازدریا و نوسانات آب دریا حیات تالاب انزلی را به شدت به خطر انداخته است.

متاسفانه امروز شاهد عدم مدیریت پسماند، پساب، مدیریت رسوب، کاشت درخت در حوزه آبریز تالاب و جلوگیری از ورود رسوبات بیشتر به تالاب، جلوگیری از ورود پسماند به رودخانه ها و دریای خزر، جلوگیری از ورود پساب های گوناگون به وسیله ساخت تصفیه خانه فاضلاب، جلوگیری از تعدادی افراد به حریم تالاب و تصرف اراضی تالابی، جلوگیری از برداشت بی رویه آب از تالاب و رعایت حقابه تالاب هستیم که باید به صورت جد پیگیری گردد.

اما مشکل به اینجا ختم نمی گردد؛ اخیرا با کاهش عمق آب حاشیه تالاب، برخی از کشاورزان از این فرصت استفاده نموده و اراضی حاشیه تالاب را به شالیزارهایشان اضافه نمایند و این موضوع یکی از دغدغه های زیست محیطی به حساب می آید.

برخی از افراد سود جو برای اینکه بتوانند حاشیه تالاب را به اراضی خود اضافه نمایند اقدام به سوزاندن نیزار های اطراف این منطقه می نمایند که این امر خود باعث از بین رفتن زیستگاه های پرندگان مهاجرو آبزیان شده است؛ به طوری که به گفته افراد بومی این منطقه اخیرا شاهد کاهش مهاجرت پرندگان و گردشگران به این منطقه هستیم.

در این راستا، طبق قانون هرگونه تصرف عدوانی و تخریب محیط زیست ممنوع است و متخلفین مطابق ماده 690 قانون مجازات اسلامی و مواد 1 و 4 قانون حفظ و احیا تالاب ها تحت پیگرد قانونی قرار می گیرند و تاکنون تعدای نفر از افراد متخلف که بدلیل کاهش آب تالاب انزلی به حاشیه اراضی کشاورزی خود و حریم تالاب تعدی نموده بودند، تحت پیگرد قانونی و قضایی قرار گرفته اند.

محمدی پور، مدیر کل حفاظت محیط زیست گیلان در این رابطه به خبرنگار ما می گوید: بحث تصرف تالاب انزلی یکی از چالش های محیط زیست است به خاطر کاهش ½ تراز آب دریا تا یک و نیم متر بر جنوب تالاب بیشتر از قسمت های دیگر خشک شده است و این امر باعث می گردد مردم به سمت تالاب تصرف داشته باشند.

محمد پور می افزاید: به منظور جلوگیری و پاکسازی تالاب بین المللی انزلی از هرگونه تخلف اعم از ساخت و ساز، تصرفات، صید و شکار غیرمجاز و همچنین انواع آلودگی های محیط زیستی و مهار آتش سوزی احتمالی در نیزار های حاشیه تالاب، فرماندهی یگان حفاظت محیط زیست گیلان با همکاری پایگاه دریابانی، نیروی دریایی سپاه انزلی، نیروی انتظامی انزلی، یگان حفاظت منابع آبزیان استان اقدام به اجرای برنامه گشت اجرایی مشترک شده است.

وی در ادامه می گوید: پدیده هایی همچون تصرفات غیرقانونی اراضی حاشیه تالاب که به وسیله کاشت نهال به منظور سندسازی و ایجاد حق برای متخلفین و یا ایجاد حریق عمدی در نیزار های اطراف تالاب برای تصرف غیر مجاز اراضی انجام می گردد و باعث بروز مسائلی در جهت حفاظت از تالاب بین المللی انزلی است.

محمدپور می افزاید: عزم جدی مسئولین در رده های مختلف مدیریتی، انتظامی و قضایی استان باعث پشت گرمی مجموعه حفاظت محیط زیست گیلان در حفاظت از انفال و حقوق بیت المال می گردد امیدواریم با استمرار این اقدامات بتوانیم امانت دار این نعمت بی نظیر خدادادی برای نسل های آینده باشیم.

مدیر کل محیط زیست می گوید: کاهش تزار آب دریا تاثیر مستقیم بر خشکی تالاب دارد در شمال تالاب در گذشته تصرف های انجام شد که در حال حاضر هیچ تصرف جدیدی در این مکان مشاهد نشده است.

تالاب انزلی نیازمند مدیریت اکوسیستمی است

سعید نادری، استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان در مور احیای تالاب انزلی به خبرنگار ما می گوید: مشکل تالاب انزلی فقط تغییر کاربردی تالاب نیست. متاسفانه مسائل بزرگی در این تالاب داریم دلیل خشک شدن آن فقط به خاطر عملکرد کشاورزان ما نیست.

نادری می افزاید: عدم مدیریت صحیح در انتقال رسوبات بالای حوزه آبخیز و همچنین ورود فاضلابهای کارخانه جات که به رودخانه های استان وارد می شوند و از آن سوی به سمت تالاب می ریزند این امر باعث کاهش لحظه به لحظه آب تالاب انزلی می گردد.

استاد دانشکده محیط زیست دانشگاه گیلان می گوید: با توجه به مواردی که ذکر شده خشک کردن تالاب توسط مردم منطقه هم در این جریان بی تاثیر نیست ما بارها و بارها شاهد این چنین صحنه هایی بوده ایم. و هر وقت نسبت به این موضوع اعتراض داشتیم مدرکی را رو می نمایند که این زمین ها اطراف تالاب متعلق به ما است.

وی می گوید: در کنار تمام این موارد ذکر شده باید نگاه اکوسیستم به این محیط زیست داشته باشیم نگاهی علمی براساس دانش اکوسیستمی که متاسفانه وجود ندارد.

نادری می گوید: تالاب اکوسیستی نیازمند با زیست بندان خود است ولی زیست بندان تالاب در فشار هستند گونه های نادری از موجودات در این تالاب زندگی می نمایند که نقش کلیدی در بقای تالاب دارد که متاسفانه جمعیت گونه های جانوری تالاب روبه کاهش است.

استاد دانشگاه گیلان می افزاید: سالها در خصوص احیای تالاب کار شده است؛ اما طرح های کاربردی ارائه نشده است. شناخت گونه های که باید در تالاب محافظت گردد نقش کلیدی در احیای تالاب دارد. تالاب انزلی نیازمند مدیریت اکوسیستمی است.

نادری می گوید: از مردم محلی در پروسه حفاظت تالاب باید استفاده گردد و همچنین مشاغلی که در ارتباط با تالاب است با نگاه حفاظتی تعرف گردد و همچنین مجموعه ای از راهکارهای برای حفاظت تالاب باید انجام گردد.

وی می گوید: در شهرهای مهم گیلان فاضلاب های درستی وجود ندارد و این همه اینها به رودخانه ها ریخته می گردد و از آنجا به تالاب میتوان این با بودجه مناسب این فاضلاب ها و شیرابه زباله های که در سطح جنگل ها ریخته می گردد را مدیریت کرد. جلوگیری از وورد پساب ها و فاضلاب ها به رودخانه ها راهکاری برای بقای تالاب است.

بنابراین گزارش، 60 روستای حاشیه تالاب انزلی در شهرستان های انزلی، صومعه سرا و رشت به صورت مستقیم و غیرمستقیم در زمینه هایی، چون گردشگری، صید و صیادی، پرورش آبزیان و اردک، تردد و برداشت نی برای فراوری صنایع دستی و تامین آب کشاورزی بهره می برند که با از بین رفتن این تالاب معیشت مردم این ناحیه هم به خطرمی افتد.