کوزه های اسرار آمیز زینگ ژوانگ - عکس پارسی

کوزه های اسرار آمیز زینگ ژوانگ

نویسنده: مهتا گودرزی

از سازه های عجیبی که در دشت کوزه های لائوس قرار گرفته اند برای تدفین استفاده می شده است.

در کشور لائوس دشتی وجود دارد که از کوزه های سنگی عجیبی پوشیده شده؛ قدمت این کوزه های سنگی به 500 سال پیش از میلاد مسیح بر می گردد. در این دشت که در فلات زینگ ژوانگ واقع شده است، هزاران کوزه باستانی سنگی روی زمین ساخته شده اند که هنوز هیچ کس به طور دقیق نمی داند که آنها چه کاربردی داشته اند. البته این موضوع که این سازه های سنگی در عهد باستان و از طریق مردم ساخته شده اند قطعی است، اما در خصوص نوع استفاده از این بناهای سنگی نظرات متفاوتی وجود دارد. این کوزه های سنگی اسرارآمیز در فلات زینگ ژوانگ به صورت گروهی پخش شده اند.

فلات زینگ ژوانگ در شمالی ترین بخش کوه های هندوچین واقع شده است. تحقیقات ابتدایی درباره کوزه های سنگی در اوایل دهه 30 نشان داد که آنها به احتمال زیاد با شیوه های دفن ماقبل تاریخ مرتبط هستند. حفاری در این محل با همکاری کشور لائوس و باستان شناسان ژاپنی سال ها به طول انجامید و طی آن بقایای انسان، کالاهای دفن شده و سرامیک های زیادی در اطراف کوزه های سنگی پیدا شد. طبق تحقیقات به عمل آمده، قدمت این کوزه های سنگی به عصر آهن که از 500 سال پیش از میلاد مسیح شروع شد و تا 500 سال بعد از آن ادامه یافت می رسد از این نظر این منطقه و کوزه های سنگی موجود در آن جالب ترین و مهم ترین مکان برای مطالعه زمان ماقبل تاریخ آسیای جنوب شرقی هستند.

افسانه های محلی

داستان ها و افسانه های لائوسی بیان می نمایند که در عصر آهن، غول های بزرگی در این منطقه سکونت داشتند، این غول ها در نبردی طولانی با پادشاه این منطقه که ژون چونگ نامیده می شد شکست خوردند درنتیجه، ژون چونگ به مناسبت این پیروزی دستور داد که کوزه های سنگی بزرگی درست نمایند و آنها را با لائولائو که یک نوع نوشیدنی لائوسی بود، پر نمایند تا او و لشگرش بتوانند پیروزی شان را جشن بگیرند. تعدادی از مردم محلی هم معتقدند که برخی از این کوزه های سنگی که مقدار بزرگی دارند در گذشته به عنوان اجاق و کوره مورد استفاده قرار می گرفتند. توجیه دیگری که برای استفاده از این کوزه ها وجود دارد این است که این کوزه ها برای جمع کردن آب باران های موسمی در این محل ساخته شده بودند. این آب از طریق کاروان های مسافری که از آنجا عبور می کردند برای برطرف تشنگی مورد استفاده قرار می گرفت. البته عبور کاروان های مسافری و تجاری از این منطقه امری رایج بود چرا که دو معدن سنگ آهن در این منطقه واقع شده است و تجارت نمک هم در این فلات از گذشته کار رایجی بوده. این کوزه های سنگی در زمانی که بارندگی کم می شد یا مسافران احتیاج به آب داشتند بسیار مفید بودند. البته فایده سازه های سنگی لائوس در آن بود که آب باران جمع شده در آنها حتی اگر راکد می ماند دوباره جوشانده می شد و به یک آشامیدنی سالم تبدیل می شد.

کوزه های اسرارآمیز چگونه ساخته شد

بیش از 90 مکان دیدنی در استان زینگ ژوانگ شناخه شده اند که شامل یک تا 400 عدد از این کوزه های سنگی باستانی هستند. این کوزه ها دارای ارتفاع و قطرهای متفاوتی هستند، قطر آنها معمولاً بین یک تا سه متر تغییر می نماید و همه این کوزه ها به جز یکی از آنها، از سنگ های تکه تکه ساخته شده اند. کوزه سنگی ای که با بقیه فرق می نماید، دارای نقوش برجسته و طرحی از یک انسان است که روی سطح خارجی آن حجاری شده است. واقعیت آن است که بیشتر این کوزه های سنگی دارای دیواره های لبه دار هستند و به نظر می رسد که درهایی داشته اند که از آنچه درون این کوزه ها قرار می گرفته محافظت می کردند. با اینکه ثابت شده است تمام کوزه های سنگی دارای درهایی بوده اند، امروزه تعداد اندکی از آنها به جای مانده است. این درهای به جای مانده، اغلب سنگی هستند و بقیه آنها احتمالاً از موادی درست شده بودند که پس از مدتی فاسد می شدند و از بین می رفتند ؛ شاید از کوزه های سنگی دارای سرپوش دایره مانند سنگی هستند. این سرپوش ها دارای یک طرف صاف هستند و طرف دیگر آن ها دارای نشانه و علامت هایی است که نشان می دهد این گودال ها در گذشته محل دفن اجساد مرده ها بوده اند. در ساخت این کوزه ها از پنج نوع سنگ یعنی ماسه سنگ، گرانیت، کنگلومرا، سنگ آهنک و برسیا استفاده شده است. فرض بر آن است که درست کردن این کوزه های سنگی از طریق منقاش های آهنی اجرا شده است. یکی دیگر از موارد قابل اشاره آن است که شکل کوزه ها در منطقه های مختلف فرق دارد. این تفاوت را می توان به نحوه انتخاب منبع سنگ های مورد استفاده و مقدار مهارت سازندگان نسبت داد. برخی از کوزه ها دارای روزنه های متفاوتی هستند ؛ گذشته از مقدار روزنه ها، برخی از کوزه ها دارای دو روزنه هستند که البته با این تفاوت حتماً به کارآمدی متفاوت این مکان برای سوزاندن جسد استفاده می شده و این سوراخ ها در حکم دودکش برای این کوره های جسد سوزی بوده اند. با این حال بیشتر مطالعات باستان شناسی نشان می دهند که دشت کوزه ها در عصر آهن به عنوان مکانی برای دفن اجساد استفاده می شده ؛ چرا که در درون بیشتر این کوزه ها آثاری از دندان های سوخته، تکه های استخوان و دانه هایی از جنس شیشه رنگی یافت شده است. پژوهش باستان شناسی ای که در سال 1994 به رهبری ایجی نیتا استاد دانشگاه کاگوشیما در لائوس انجام شد، عنوان می نماید که این کوزه های سنگی به عنوان یک واحد مرکزی دفن اولیه و به اصطلاح یک بنای یادبود ساخته می شدند و بقیه افراد خانواده تحت عنوان تدفین ثانویه در اطراف این محل دفن اولیه دفن می شدند. برخی نیز معتقدند که اجساد پس از سوزانده شدن به این کوزه های سنگی منتقل می شدند. نکته جالب اینجاست که در حال حاضر خانواده های سلطنتی در جنوب شرقی آسیا در کشورهایی مانند تایلند، کامبوج و لائوس روش تدفین مشابهی را استفاده می نمایند. در این مراسم تدفین، جسد در یک کوزه قرار می گیرد و در حالی که خانواده متوفی فکر می نمایند روح مرده در حال سفر از زمین به آسمان است جسد سوزانده می گردد و مراسم تدفین ثانویه دنبال می گردد.

از عهد باستان تا میراث جهانی یونسکو

در حال حاضر دولت لائوس در حال رسیدگی به این درخواست است تا دشت کوزه ها را در لیست میراث جهانی یونسکو قرار دهد. با این حال افزایش روز افزون تعداد گردشگران برای بازدید از این منطقه باستانی یکی از دلایل اصلی است که سبب آسیب رسیدن به این کوزه های سنگی شده است. دولت لائوس طی چند مرحله به بازسازی این کوزه های سنگی پرداخته است ؛ این اقدامات طی سال های 2004 تا 2007 اجرا شده است تا این منظره ها سنگی را به مقصدی دوست داشتنی تر برای بازدیدنمایندگان آثار باستانی تبدیل نمایند.

منبع: نشریه همشهری سرنخ شماره 113

منبع: راسخون